1. Definicja i skala problemu
Nadwaga u kota oznacza przekroczenie idealnej masy ciała o około 10-20%, natomiast otyłość to nadmierne nagromadzenie tkanki tłuszczowej przekraczające 20% masy idealnej. Według badań nawet ponad 50% kotów domowych cierpi na nadwagę lub otyłość, co stanowi istotne wyzwanie dla zdrowia i dobrostanu tych zwierząt.
2. Przyczyny nadwagi u kota
2.1 Nieprawidłowe żywienie
Podstawową przyczyną nadwagi jest nadmierna podaż kalorii w stosunku do zapotrzebowania energetycznego. Podawanie karm wysokokalorycznych, przekarmianie oraz podawanie resztek ludzkiego jedzenia sprzyjają tyciu.
2.2 Niska aktywność fizyczna
Koty domowe, szczególnie te przebywające wyłącznie w mieszkaniu, często mają ograniczony ruch. Brak zabaw i aktywności prowadzi do spowolnienia metabolizmu i odkładania się tłuszczu.
2.3 Czynniki genetyczne i wiek
Niektóre rasy kotów mają predyspozycje do nadwagi. Starsze koty również częściej tyją z powodu zmniejszonej aktywności i zmian metabolicznych.
2.4 Choroby i leki
Niektóre schorzenia, takie jak niedoczynność tarczycy, oraz stosowanie leków (np. steroidów) mogą prowadzić do przyrostu masy ciała.
3. Skutki zdrowotne nadwagi i otyłości u kota
Nadwaga zwiększa ryzyko rozwoju wielu poważnych chorób:
- Cukrzyca typu 2 – u kotów otyłych insulinowrażliwość jest upośledzona.
- Choroby układu ruchu – przeciążenie stawów prowadzi do bólu i ograniczenia ruchomości.
- Problemy z układem sercowo-naczyniowym.
- Zaburzenia oddychania.
- Zwiększone ryzyko niektórych nowotworów.
- Obniżona jakość życia i krótsza długość życia.
4. Diagnostyka nadwagi u kota
4.1 Ocena stanu odżywienia
Podstawowym narzędziem w diagnostyce jest ocena stanu odżywienia, którą weterynarz przeprowadza na podstawie badania fizykalnego i pomiaru masy ciała. Skala oceny kondycji ciała (Body Condition Score, BCS) pozwala określić stopień nadwagi i otyłości, zwykle w skali od 1 (wychudzenie) do 9 (ciężka otyłość). Kot o BCS 6–7 jest uznawany za lekko otyłego, powyżej 7 – za otyłego.
4.2 Badania dodatkowe
Ważne jest wykonanie badań laboratoryjnych, aby wykluczyć choroby współistniejące lub przyczyniające się do tycia, takie jak:
- Morfologia i biochemia krwi
- Badanie poziomu hormonów tarczycy
- Ocena funkcji nerek i wątroby
- Testy na obecność cukrzycy
Badania te pozwalają ustalić kompleksowy obraz zdrowotny kota, co jest kluczowe dla opracowania skutecznego planu leczenia.
5. Leczenie nadwagi u kota
5.1 Ustalenie celu terapii
Celem leczenia jest bezpieczne i stopniowe zmniejszenie masy ciała kota do prawidłowego poziomu oraz utrzymanie tej masy w dłuższym czasie. Idealna utrata masy to około 1–2% masy ciała tygodniowo, co zapobiega efektowi jo-jo i problemom zdrowotnym.
5.2 Zmiana diety
Żywienie kotów z nadwagą wymaga stosowania specjalistycznych karm o obniżonej kaloryczności i zwiększonej zawartości błonnika. Karma dla kota powinna być bogata w białko, aby zapobiec utracie masy mięśniowej podczas odchudzania. W praktyce stosuje się karmy weterynaryjne dedykowane redukcji masy ciała.
5.3 Kontrola ilości i częstotliwości posiłków
Ważne jest, by właściciel kontrolował porcje i nie dopuszczał do podjadania między posiłkami. Zaleca się podawanie kilku mniejszych porcji w ciągu dnia, co pomaga utrzymać uczucie sytości.
5.4 Aktywność fizyczna
Regularna aktywność jest niezbędna w procesie redukcji masy ciała. Zachęcanie kota do zabawy, używanie zabawek interaktywnych i tworzenie środowiska sprzyjającego ruchowi pomaga spalać kalorie i poprawia kondycję.
5.5 Monitorowanie postępów
Regularne wizyty kontrolne u weterynarza pozwalają ocenić postępy, dostosować dietę i aktywność oraz szybko reagować na ewentualne problemy.
6.Profilaktyka nadwagi u kota
Najlepszym sposobem na uniknięcie problemów związanych z nadwagą jest profilaktyka:
- Zapewnienie zbilansowanej, dostosowanej do wieku i trybu życia diety.
- Kontrola ilości karmy i unikanie przekarmiania.
- Stymulowanie ruchu i zabawy.
- Regularne badania weterynaryjne.
